ในช่วงเดือนพฤษภาคมยาวๆ ไปจนถึงปลายๆ เดือนมิถุนายน เป็นช่วงเวลาที่เราจะได้เห็นผลไม้ที่มีสีเหลืองอร่ามอย่าง “ทุเรียน” ราชาผลไม้ของเมืองไทยวางขายกันเต็มท้องตลาดหรือแม้แต่สองข้างทางสัญจร ซึ่งราคาในแต่ละช่วงเดือนก็จะไม่เหมือนกันเนื่องจากขึ้นลงตามปริมาณผลผลิตที่มีวางขายมากหรือน้อยนั่นเอง และในช่วงที่ผลผลิตทุเรียนออกมาชนกันในปริมาณที่มากแน่นอนว่าย่อมทำให้ราคาของมันถูกลง ในช่วงนี้นี่แหละที่เกษตรกรอยากจะหลีกเลี่ยงทว่าก็ไม่สามารถเป็นไปได้ ด้วยสภาพอากาศที่เหมาะสมในการเจริญเติบโตของทุเรียนปกติเป็นข้อจำกัด ทำให้เมื่อถึงเวลาเก็บผลผลิตจึงมีออกมาชนกันหลายเจ้า

     ทว่าปัญหานี้ก็ได้รับทางออกเมื่อมีเกษตรกรบางคนเริ่มหันมาทำทุเรียนนอกฤดูที่จะให้ผลผลิตก่อนหรือหลังฤดูปกติ และยิ่งในช่วงที่ทุเรียนมีราคาที่แพงในช่วงฤดูปกติ ชาวสวนทุเรียนบางพื้นที่ที่สามารถทำทุเรียนนอกฤดูได้จึงยิ่งได้ราคาที่แพงมากกว่าปกติไปอีก ซึ่งในบทความนี้เราจะขอนำการทำทุเรียนนอกฤดูมาสรุปคราวๆ ให้ชาวสวนทุเรียนที่สนใจอยากทำทุเรียนนอกฤดูได้รับรู้

ปัจจัยสำคัญในการทำทุเรียนนอกฤดู

     ต้นทุเรียนต้องมีอายุการให้ผลผลิตแบบปกติมาแล้วอย่างน้อย 8 – 12 ปี ด้วยเพราะต้นที่อายุน้อยจะเสี่ยงที่ตัวต้นจะตายได้เสมอ สภาพพื้นที่ต้องเหมาะสมคืออย่างน้อยต้องมีช่วงที่หน้าดินแห้งติดต่อกัน 7 – 10 วัน และความสมบูรณ์ของตัวต้นไม่เป็นโรค ความสมบูรณ์ของใบที่ออกเป็นชุดที่ 2 และมีใบเพสลาดอย่างน้อย 70% ของทั้งต้น ตัวกิ่งสมบูรณ์แข็งแรงพอที่จะรองรับผลผลิตได้

     โดยปกติทุเรียนจะให้ผลผลิตที่เก็บเกี่ยวได้หลังติดผลอยู่ที่ 90 – 120 วันตามแต่ละสายพันธุ์ ซึ่งหากนับรวมระยะที่ต้องบำรุงความพร้อมของต้นก่อนติดผลตามที่กล่าวมาข้างต้นด้วยจำเป็นต้องใช้เวลาโดยประมาณที่ 7 – 8 เดือน และนี่คือปัจจัยสำคัญในการวางแผนเพื่อทำการผลิตทุเรียนนอกฤดู เพราะหากเราต้องการให้ผลผลิตเก็บเกี่ยวได้ก่อนเดือนพฤกษาคม เราก็ต้องเริ่มบำรุงต้นทุเรียนของเราให้พร้อมตั้งแต่เดือนสิงหาคมหรือก่อนหน้านั้น เมื่อต้นมีความพร้อมพอคือออกใบเพสลาดชุดที่ 2 แล้วจึงเริ่มฉีดสารพาโคลบิวทราโซลที่เป็นสารสำหรับยับยั้งจิบเบอเรลลินในการแตกใบอ่อนของทุเรียนให้ต้นทุเรียนเริ่มสร้างตาดอก ซึ่งในช่วงเวลานี้จำเป็นต้องเคลียร์พื้นที่ใต้ทรงพุ่มเพื่อให้ดินแห้งและได้รับแสงแดด งดให้น้ำ และตัดแต่งกิ่งเพื่อกระตุ้นการแตกตาดอกพร้อมกัน

     เมื่อต้นทุเรียนเริ่มติดตาดอกแล้วลักษณะใบแก่จะเริ่กรอบและรากตะขาบ(รากที่เจริญเติบโตใกล้ๆ ผิวดิน มีลักษณะคล้ายตะขาบ)มีสีน้ำตาลเข้มและปลายรากแห้ง มีอาการไหม้ออกดำซึ่งต่อมาต้องเริ่มให้บำรุงด้วยปุ๋ย พอเริ่มติดช่อดอกบำรุงด้วยปุ๋ยสูตร 16 – 16 – 16 ซึ่งในช่วงนี้ต้องระมัดระวังไม่ให้โรคเขาทำลายช่อดอก และในส่วนของการให้น้ำสำคัญมากต้องอย่าให้ขาดจนกระทั่งดอกโตสม่ำเสมอดีจึงค่อยเป็นให้น้ำเป็นวันเว้นวันแทนถ้าไม่มีฝนตก

     การทำทุเรียนนอกฤดูด้วยสารพาโคลบิวทราโซลจะทำให้ช่อดอกมีลักษณะสั้น จึงต้องแก้ด้วยการให้จิบเบอเรลลินความเข้มข้น 5 ppm ในระยะตาปูและเหยียดตีนหนู การเกิดดอกจะมีมากกว่าปกติ 10 – 20% ดังนั้นจึงต้องมีการตัดดอกออก โดยเลือกดอกที่อยู่ที่กิ่งเล็ก กิ่งอ่อนหรืออยู่บริเวณปลายออก จนกระทั่งต้นติดผลคัดเลือกและดูแลจนสามารถเก็บผลผลิตขายได้ก่อนฤดูปกติของทุเรียน